Schron bierny piechoty Regelbau 668
Małopolskie Stowarzyszenie Miłośników Historii “Rawelin” w co drugą sobotę miesiąca organizuje dni otwarte w schronie biernym Regelbau 668 w Rudawie. W schronie zobaczyć można odtworzone wyposażenie z epoki. Jest to jeden z najlepiej zachowanych schronów tego typu w Polsce.
Powstanie fortyfikacji obronnych
Latem 1944 roku Armia Radziecka przystąpiła do ofensywy na środkowym odcinku frontu i rozbiła hitlerowską grupę armii “Środek” oraz sforsowała Bug i doszła do Wisły. Tym samym czołowe jednostki Armii Radzieckiej walczyły już w odległości ok. 80km od wschodnich krańców Okręgu Częstochowsko-Piotrkowskiego, a 120-150km od głównych jego ośrodków.
W obliczu zagrożenie dowództwo Armii Niemieckiej ( a dokłaniej OKH – Oberkommando das Heeres) podjęło decyzję o budowie nowych umocnień ciągnących się od południa na północ Polski. Linie zostały oznaczone odpowiednio literami od A do E, a podlinie dodatkowo cyframi. Przy budowie fortyfikacji brały udział hitlerowskie bataliony robocze oraz formacje wschodnie. Jednak podstawową siłę roboczą stanowiła masowo spędzana ludność polska – powszechny obowiązek pracy przy fortyfikacjach dotyczył obojga płci powyżej 16 roku życia.
Jedna z linii OKH–Stellungen (linia b-1) przebiegała od Oravskiej Polhory przez tereny Jury Krakowsko – Częstochowskiej, a następnie wzdłuż Warty do Bałtyku. Fortyfikacja w Rudawie należy do fragmentu znajdującego się w okolicach Krakowa, na terenie Rowu Krzeszowickiego. Umocnienie to budowane było aż do stycznia 1945 roku i nadzorowane przez niemiecką Organizację Todt.
Jednak wznoszone na ogromną skalę fortyfikacje nie powstrzymały nacierającej Armii Czerwonej.
Powojenne zacieranie śladów
Po wojnie przystąpiono do zacierania śladów po okupancie. Elementy fortyfikacji położone na polach uprawnych ukrywano, wyposażenie znajdowało zastosowanie w gospodarstwach. Przez następne kilkadziesiąt lat niechciane i zapomniane schrony znikały pod warstwą ziemi, roślinności i śmieci. Niektóre, położone na prywatnych posesjach zostały wkomponowane w budynki gospodarcze lub mieszkalne.
Schrony Regelbau dzisiaj
W 2007 roku dzięki staraniom Małopolskiego Stowarzyszenia Miłośników Historii “Rawelin” schron typu Regelbau 668 w Rudawie oraz bliźniaczy w Młynce zaczęły odzyskiwać dawny wygląd. Przeprowadzone zostały w nich prace remontowe, a w schronie Rudawa zrekonstruowano wyposażenie. Obydwa są udostępnione do zwiedzania i stały się miejscem rajdów i pikników militarnych.
Schron bierny piechoty Regelbau 668 w Rudawie
Obiekt zbudowany został na planie kwadratu o wymiarach 7,65 x 7,65 m, przy zużyciu około 210 m3 betonu, 9.7 tony stali zbrojeniowej oraz 1.7 tony stali profilowej. Stanowił schronienie dla 9 lub 6 (wersja z peryskopem) żołnierzy zapewniając podstawowe warunki socjalne.
Regelbau 668 składa się z trzech pomieszczeń: wejścia z przedsionkiem, śluzy gazowej i izby załogi.
Wejście zabezpiecza krata forteczna mocowana w płaszczyźnie elewacji schronu i dwuczęściowe drzwi stalowe typu 434P01 prowadzące z przedsionka do śluzy gazowej.
W przedsionku znajdują się dwa szyby antenowe, zamykanie na stropie obiektu osłonami typu 947S6.
Wejście do izby załogi zamykanie jest lekkimi gazoszczelnymi drzwiami typu 19P7. Izba załogi stanowi centralną część obiektu. Na niewielkiej przestrzeni o wymiarach 4,65 x 2,75 m zgromadzono wszystkie elementy niezbędne do funkcjonowania schronu oraz jego załogi.
Wyposażenie socjalne było bardzo ubogie, składały się na nie prycze, szafki na ekwipunek osobisty żołnierzy, składany stół i taborety.
W przedsionku lub śluzie gazowej instalowano także stojak na broń, półki na hełmy i puszki z maskami przeciwgazowymi, stojak na narzędzia saperskie, klozet polowy i miednice, która zastępowała żołnierzom umywalkę.
Standardowym wyposażeniem był piec WT 80 przeznaczony do ogrzania schronu i podgrzewania posiłków.
Wentylator typu HES 1.2 z zestawem wymiennych filtrów napowietrzał izbę i utrzymywał nadciśnienie niezbędne do utrzymania gazoszczelności obiektu. Do wyrównania i ustalenia odpowiedniego ciśnienia w izbie załogi i śluzie gazowej służyły zawory klapowe.
W celu łączności z innymi obiektami i pozycjami obronnymi schron wyposażony był w telefon forteczny. Pod nim zamontowana pojemnik na baterie i głowice kablową KEV.
Dodatkowo obiekt mógł być wyposażony w radiostację.
W pomieszczeniu załogi znajduje się wyjście ewakuacyjne zamknięte małymi, stalowymi drzwiami typu 410P9. Zabezpieczone dodatkowo dwoma rzędami stalowych dwuteowników, prowadzi do szybu wychodzącego na powierzchnię. W szybie znajduje się także wylot rury odprowadzającej sadzę z przewodu kominowego zakończonego na stropie elementem rozpraszającym dym.
Dni otwarte schronu
W każdą co drugą sobotę miesiąca od maja do października Stowarzyszenie „Rawelin” organizuje dni otwarte schronu, kiedy to można całkowicie za darmo obejrzeć odrestaurowany schron Regelbau 668 wraz z wyposażeniem.
Dni otwarte są bardzo dobrą okazją, aby nie tylko posłuchać ciekawych opowieści o schronie z ust miłośników historii i pasjonatów, ale także, aby usiąść przy ognisku i zjeść kiełbaskę.